Het trainen van kerkleiders in Rwanda

Voorwoord van onze voorzitter

Graag willen wij u middels deze nieuwsbrief informeren over de activiteiten en ontwikkelingen 
binnen onze stichting. 
We zijn blij dat we dit jaar geen beperkingen meer ondervinden door Covid. 
Helaas zijn er dit jaar andere uitdagingen waarvan wij de oorlog in Oekraïne en het alsmaar 
aanhoudende conflict in Oost-Congo benoemen. Ook werden delen van Turkije en Syrië begin dit jaar 
getroffen door een vreselijke aardbeving; in grote delen van de wereld is een voedseltekort; de 
klimaatcrisis en tot slot zien we in toenemende mate (online) haatspeeches. 
Religie speelt een cruciale rol in sommige uitdagingen, zowel op de voorgrond als op de achtergrond.
Vanuit haar visie probeert A Cup for Humanity bij te dragen aan het begrijpen en aan het aanpakken 
van deze belangrijke en relevante kwesties door het organiseren van evenementen en seminars.

Voorstellen van de nieuwe bestuursleden A Cup for Humanity

Eerder schreven wij u al dat ons bestuur uitgebreid is vorig jaar, nu willen wij deze nieuwe 
bestuursleden graag aan u voorstellen.

Rev. Philip VAN WIJK

Ds. Philip van Wijk (1957) is theoloog en antropoloog en predikant in de Protestantse Kerk. Als lid van 
het Colloquium on Violence and Religion (COV&R) heeft hij veel onderzoek gedaan naar etnisch 
geweld. Hij werkte in Afrika (Kenia) van 1987 – 1990 en van 2010 – 2014, waar hij een 
trainingsprogramma ontwikkelde voor lokale spirituele leiders over het begrijpen van de 
onderliggende oorzaken van massaal geweld. Momenteel werkt hij als predikant in twee gemeenten 
in Nederland. Binnen A Cup for Humanity is Philip onze expert op het gebied van vredeseducatie. In 
februari 2023 ging hij naar Rwanda en samen met Paul Mutama organiseerden zij een try-out in een 
training op drie locaties. Over deze training leest u later in deze nieuwsbrief meer. 

Jannetta Bos
Jannetta Bos is onlangs met pensioen gegaan, daarvoor werkte ze bij Centrum '45 in Diemen als 
psychotherapeut en als seksuoloog NVVS. Bij Centrum '45 werkte ze vooral met vluchtelingen en 
asielzoekers die getraumatiseerd waren door oorlog, vervolging en geweld, evenals met slachtoffers 
van mensenhandel. Als seksuoloog werkte ze met mensen die proberen te herstellen na seksueel 
geweld of marteling. Vanuit A Cup for Humanity is zij onze specialist op het gebied van 
psychotraumazorg. Jannetta zet zich ook in voor de organisatie Artsen Zonder Grenzen. 

Training voor kerkleiders in Rwanda door A Cup for Humanity

In februari 2023 gingen tijdens een aantal trainingen in Rwanda ds. Philip van Wijk en Paul Mutama 
van A Cup for Humanity op zoek naar antwoorden op de vragen hoe het mogelijk is dat er ongekend 
collectief, etnisch geweld kan ontstaan, zoals dat plaats vond in de genocide in Rwanda in 1994, toen 
een miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s werden omgebracht.
Met behulp van de mimetische theorie of zondeboktheorie werd op dit vraagstuk ingegaan. 
In die theorie gaat het om het nagebootst begeren, de daaruit voortkomende nagebootste rivaliteit 
en het zondebokmechanisme. Een etnische groep, zoals de Tutsi’s of een familie, een individu: ze 
worden in een besmettelijk proces als de oorzaak gezien van onheil, en de spanning tegen zo’n 
zondebok kan snel oplopen en enorme proporties aannemen, totdat die uitbarst in geweld tegen het 
slachtoffer.
Ook in de context van de Rwandese genocide zijn heel wat elementen aan te wijzen van zulke 
processen. Zo was er bijvoorbeeld sprake van zeer besmettelijke ‘hate speech’, kwaadaardig gerucht 
over de andere groep. Gevolg: gewone burgers grepen naar machetes en brachten hun buren, hun 
landgenoten, soms ook hun familieleden op gruwelijk manier om.

Rwanda zoekt nog steeds naar verwerking van wat is gebeurd, en probeert het totaal vernietigde 
sociale weefsel toch weer vorm te geven. Maar op de achtergrond spelen vragen naar verzoening en 
heling, individueel en collectief.
Het inzicht dat de mimetische theorie biedt, helpt om vanuit het evangelie een plek te geven aan de 
woorden van Jezus toen Hij werd vermoord: “Vader, vergeef het hun, want ze weten niet wat ze 
doen’. Dat is geen gemakkelijk dichtstrijken van een ernstige wond. Maar inzichtelijk maken hoe 
mensen tot collectief geweld komen kan wel helpen om niet in de vijandelijke of haatgevoelens te 
blijven hangen.
De trainingen aan zo’n 330 kerkleiders en leden van kerkgemeenschappen op drie locaties in Rwanda 
(Kayonza in oost Rwanda, Kabeza in Kigali en Huye zuid Rwanda) werden met heel veel instemming 
ontvangen, en toonden aan dat deze benadering mensen zal kunnen helpen om samen te leven en 
vragen van verzoening en vergeving niet uit de weg te gaan. 
Zolang niet de diepste wortels van het etnische geweld worden geadresseerd is terugval mogelijk, en 
blijft ressentiment op de ondergrond spelen.
Daarom zal het trainingsprogramma in de toekomst verder gestalte worden gegeven.
Hieronder ziet u enkele foto’s gemaakt tijdens deze trainingen.

Trainingen trauma therapie
Ook willen wij u graag informeren over de trainingen trauma therapie welke ons bestuurslid Jannetta 
Bos begin juli in Rwanda organiseert namens A Cup for Humanity. Op 2 verschillende locaties 
organiseert Jannetta Bos deze 4-daagse trainingen.
In onze volgende nieuwsbrief zullen wij meer informatie over deze trainingen met u delen.
Tot slot
Wij willen onze donateurs danken voor de bijdragen aan A Cup for Humanity. Zonder uw steun 
kunnen wij onze projecten niet uitvoeren.
Mocht u na het lezen van deze nieuwsbrief een donatie willen overmaken aan A Cup for Humanity,
dan kunt u dit doen op ons bankrekeningnummer NL68 INGB 0009 3041 03